Δύο μήνες σχεδόν μετά την αποκάλυψη πως είναι ακάλυπτοι από τον νόμο οι ιδιοκτήτες ή διαχειριστές κτηρίων, τα οποία λειτουργούν ως εμπορικά κέντρα ή φοιτητικές εστίες, έχοντας μόνο έναν εγκατεστημένο μετρητή της ΑΗΚ ή λιγότερους από τον πραγματικό αριθμό καταστημάτων και διαμερισμάτων που στεγάζουν, εκδίδοντας οι ίδιοι λογαριασμούς, δεν ιδρώνει κανενός το αυτί.

Νόμιμη μονάχα η ΑΗΚ
Βάσει του περί αγοράς ηλεκτρισμού νόμου και των γενικών όρων παροχής, μια τέτοια παρέμβαση θεωρείται ως μη εξουσιοδοτημένη διανομή και μεταπώληση ηλεκτρικού ρεύματος, που απαγορεύεται. Αδειοδοτημένη να διενεργεί τις υπό αναφορά δραστηριότητες είναι αποκλειστικά η ΑΗΚ.

Ανοχύρωτος ο καταναλωτής
Από τη στιγμή λοιπόν που τους μετρητές, τους έχουν εγκαταστήσει ιδιώτες καθ’ οδηγία ιδιοκτήτη ή διαχειριστή κτηρίου, πέραν της απόκλισης από τη νομιμότητα, ο επηρεαζόμενος καταναλωτής πληρώνει όσα του ζητήσουν χωρίς να έχει κανένα θεσμοθετημένο δικαίωμα αίτησης για επανέλεγχο στο ενδεχόμενο υποψίας του για ένα παραφουσκωμένο λογαριασμό.

Στην κρίση του ιδιοκτήτη
Όσον αφορά το πόσο ακριβείς είναι οι μετρητές κιλοβατώρων που προμηθεύονται οι ιδιώτες από την αγορά, το πώς διασφαλίζεται η ορθότητα υπολογισμού της τιμής της κιλοβατώρας, όπως και της διατίμησης που αφορά έκαστο υποστατικό, τρέχα γύρευε… Αλήθεια, πόσοι το ψάχνουν από τους ενοίκους σε φοιτητικές εστίες; Όλα είναι στην κρίση του ιδιοκτήτη.

Εκτός του κρατικού ραντάρ
Επίσης, ακόμη και ολόσωστη να είναι η χρέωση για το κάθε υποστατικό που είναι ενωμένο με έναν τέτοιο υπομετρητή, από όλους τους ιδιοκτήτες ή διαχειριστές κτηριακών συγκροτημάτων, δεν μπορεί να αποδειχθεί καθώς η συγκεκριμένη διαδικασία ξεφεύγει του κρατικού ραντάρ. Συνεπώς, δεν μπορεί καμιά Αρχή να γνωρίζει εάν οι τελικοί καταναλωτές υπερχρεώνονται από μη εξουσιοδοτημένους μεταπωλητές.

Μετατροπές εντός κτηρίων
Συνεπακόλουθα, συντηρείται μια διαχρονική απώλεια εσόδων για το κράτος, στις περιπτώσεις κτηρίων που εμπίπτουν στην κατηγορία της εμπορικής διατίμησης αλλά χρεώνονται για οικιακή. Πώς; Όλοι πιθανόν να γνωρίζουμε ή να έχουμε ακούσει για μια πολυκατοικία για παράδειγμα, όπου μετά την έγκριση της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης από την ΑΗΚ, ο ιδιοκτήτης είτε του κτηρίου είτε ενός διαμερίσματος, προβαίνει σε μετατροπές δημιουργώντας επιπλέον χώρους, από ότι προβλέπει η άδεια οικοδομής, τους οποίους και ενοικιάζει σε τρίτους.

Η απουσία επανελέγχων
Οι πιθανότητες να παραμείνει ανενόχλητος είναι πολύ μεγάλες καθώς σήμερα, η νομοθεσία δεν προβλέπει υποχρεωτικούς επανελέγχους ανά τακτά διαστήματα. Με εξαίρεση συγκεκριμένους δημόσιους χώρους για τους οποίους είναι αρμόδια η Ηλεκτρομηχανολογική Υπηρεσία. Υπάρχει νομοσχέδιο που επιδιώκει από πέρυσι να κλείσει αυτό το κενό, καθιστώντας υποχρεωτικούς τους επανελέγχους όμως έχει συναντήσει εμπόδια.

Ποιανού είναι η ευθύνη
Μέχρι να ξεπεραστούν αυτά τα προβλήματα, δεν υπάρχει έλεγχος. Το δε ερώτημα, ποιανού είναι η ευθύνη σήμερα για να περάσει από κόσκινο τα κλειστά συστήματα διανομής ώστε να καταγράψει σε ποια βρίσκονται εγκατεστημένοι μετρητές κιλοβατώρων, παραμένει αναπάντητο. Με ένα σωρό συνεπακόλουθων ζητημάτων να παραμένουν στη σφαίρα του αδιευκρίνιστου, όπως το ακόλουθο:

Η ηλεκτρολογική έγκριση
Στην επιθεώρηση που διεξάγεται από το αρμόδιο τμήμα της ΑΗΚ, για την έγκριση της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης ενός κτηριακού συγκροτήματος με χαρακτηριστικά κλειστού συστήματος διανομής, όπως εμπορικά κέντρα, μπορεί να διαπιστωθεί εκ των προτέρων η ύπαρξη ιδιωτικών μετρητών κιλοβατώρων;

Μόνο η ΡΑΕΚ αντέδρασε
Έως τώρα, μονάχα η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου δραστηριοποιήθηκε. Αφού αξιολόγησε τα δεδομένα και επιβεβαίωσε πως η μεταπώληση και διανομή ηλεκτρικού ρεύματος σε φοιτητικές εστίες και εμπορικά κέντρα δεν καλύπτονται από τον νόμο, ακολούθως ανακοίνωσε πως η νόμιμη οδός για τους ιδιοκτήτες, τους φορείς εκμετάλλευσης και γενικότερα τους καταναλωτές οι οποίοι σχετίζονται με τέτοιου τύπου κλειστά συστήματα διανομής είναι η εξής: 

Υποχρεωτική αδειοδότηση
Νοουμένου ότι συντρέχουν συγκεκριμένοι τεχνικοί λόγοι ή λόγοι ασφάλειας, εάν υφίστανται ενοποιημένες δραστηριότητες, παραγωγικές διεργασίες και σε περίπτωση που το κλειστό σύστημα διανέμει ηλεκτρική ενέργεια κατά κύριο λόγο στον ιδιοκτήτη ή τον φορέα εκμετάλλευσης του συστήματος ή στις συναφείς επιχειρήσεις, τότε ο φορέας εκμετάλλευσης υποχρεούται να εξασφαλίσει άδεια διαχειριστή κλειστού συστήματος διανομής.

Κανείς δεν ανταποκρίθηκε
Παρότι η ΡΑΕΚ καθόρισε πλαίσιο αδειοδότησης, ζητώντας με άλλα λόγια την ευθυγράμμιση όλων των εμπλεκομένων με τη νομιμότητα, δεν έχει ακόμα καμιά αίτηση ενώπιον της. Και πώς να έχει, από τη στιγμή που κανένα από τα κλειστά κυκλώματα διανομής δεν νιώθει την πίεση κάποιου ελέγχου ή του κινδύνου κυρώσεων, για να αναγκαστεί να το πράξει;

Καθορίστηκε η διαδικασία
Για να μην περιμένει μέχρι την ψήφιση των νέων κανονισμών έκδοσης αδειών και τελών αδειών, τα προσχέδια των οποίων κατέθεσε στο Υπουργείο Ενέργειας από τον Ιούνιο του 2022, προκειμένου ο κάθε ενδιαφερόμενος να μπορεί να ζητήσει αδειοδότηση, αποδεχόμενος αυτόματα να υπόκειται σε έλεγχο, η ΡΑΕΚ αποφάσισε να καθορίσει τα εξής: το έντυπο υποβολής αίτησης, τους πρότυπους όρους της άδειας διαχειριστή κλειστού συστήματος διανομής, τα τέλη αίτησης, τα ετήσια τέλη, τα τέλη τροποποίησης και τα τέλη μεταβίβασης για την άδεια.

Συνεχίζονται οι παραγγελίες
Παρά την ύπαρξη του ρυθμιστικού πλαισίου, κρίνοντας από την έως τώρα απάθεια κρατικών υπηρεσιών και άλλων αρχών, όσο δεν ψηφίζεται σε νόμο ο υποχρεωτικός επανέλεγχος των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, τόσο θα συνεχίζονται και οι παραγγελίες μετρητών κιλοβατώρων από το εμπόριο, όπως σε περιοχές με έντονη φοιτητική δραστηριότητα.