Η διαπίστωση καταγράφεται στην ειδική έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας με θέμα «Έλεγχος διαχείρισης τουρκοκυπριακών περιουσιών που είναι παραχωρημένες ως επαγγελματική στέγη».

Στα συμπεράσματα της έκθεσης αναφέρεται ότι το 65% των επαγγελματικών υποστατικών δόθηκε σε πρόσφυγες. Το υπόλοιπο 35% είναι παραχωρημένο σε μη πρόσφυγες και σε Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης.

Από το σύνολο των 8.880 τεμαχίων, τα 5.746 παραχωρήθηκαν σε πρόσφυγες (65%), τα 536 σε μη πρόσφυγες (6%), τα 77 σε εκτοπισμένες Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης (1%) και τα 2.521 σε μη εκτοπισμένες Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης (28%).

Στην Επαρχία Πάφου, σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης, παρατηρείται το μεγαλύτερο ποσοστό τουρκοκυπριακών επαγγελματικών υποστατικών παραχωρημένων σε μη πρόσφυγες και σε Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το οποίο ανέρχεται σε 55%. Συγκεκριμένα, από το σύνολο των 2.255, τα 1.013 δόθηκαν σε πρόσφυγες (45%), ενώ 1.242 σε μη πρόσφυγες και Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης.

Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν υποβληθεί στην Ελεγκτική Υπηρεσία στις 16.11.2022 από την Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, συνολικά υπό τη διαχείριση του κηδεμόνα βρίσκονται 120.243 υποδιαιρέσεις τεμαχίων. Σε αυτά περιλαμβάνονται 8.880 τεμάχια που αφορούν υποστατικά και ανοιχτούς χώρους και στις 31.12.2021 ήταν παραχωρημένα ως επαγγελματική στέγη. Δεν περιλαμβάνονται τα υποστατικά και ανοιχτοί χώροι που ήταν παραχωρημένα σε κυβερνητικές υπηρεσίες, ημικρατικούς οργανισμούς και νομικά πρόσωπα.

Αναφέρεται επίσης ότι τα διαθέσιμα υποστατικά δεν δημοσιεύονται σε όλες τις περιπτώσεις και ότι το μηχανογραφικό σύστημα της Υπηρεσίας Διαχείρισης παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες και δεν θεωρείται επαρκές, ούτε παρέχει ολοκληρωμένη πληροφόρηση για σκοπούς ελέγχου, όπως σημειώνεται.

Περίεργα ποσά ενοικίου
Σύμφωνα με την έκθεση, υποστατικά παραχωρούνται με ενοίκιο πολύ χαμηλότερο του αγοραίου, στη βάση μη αναθεωρημένων και μη τεκμηριωμένων εκτιμήσεων. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ενοίκιο δεν έχει αναθεωρηθεί για περίοδο πέραν των 25 ετών.

Υπάρχει περίπτωση στην επαρχία Λάρνακας όπου το μηνιαίο ενοίκιο ανέρχεται στα 8 ευρώ και 54 σεντ και καθορίστηκε το 1985, ενώ σε άλλες περιπτώσεις το ενοίκιο δεν διαφοροποιήθηκε από το 1976. Υπάρχει επίσης σύμβαση στην επαρχία Λευκωσίας που αφορά σε τουρκοκυπριακή περιουσία συνολικής έκτασης 3.152 τ.μ. και η αξία της, σύμφωνα με τη γενική εκτίμηση του Κτηματολογίου κατά την 1.1.2021, ανέρχεται περίπου στο €1,4 εκατομμύριο. Το μηνιαίο ενοίκιο είναι 417 ευρώ αναλλοίωτο από το 1976.

Τα 8 εκατομμύρια ευρώ
Η έκθεση καταδεικνύει πως δεν γίνονται οι απαραίτητες ενέργειες για την έγκαιρη είσπραξη των ενοικίων, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται διαχρονικά καθυστερημένα έσοδα πέραν των €8 εκατομμυρίων. Στην Επαρχία Λευκωσίας υπήρξε σημαντική μείωση των καθυστερημένων εσόδων κατά τα πέντε τελευταία έτη, ύψους €597.246, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 44.86%. Αντίθετα, στην Επαρχία Λάρνακας παρουσιάζεται μια αύξηση στα καθυστερημένα έσοδα, ύψους €766.326, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 31.29%.