Θύμωσαν, απελπίστηκαν, διερωτήθηκαν τί και ποιος φταίει, άρπαξαν σαν σωσίβιο τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σκέφτηκαν πως αργά ή γρήγορα, μπόρα είναι θα περάσει. Άκουσαν άλλωστε χίλιους δυο σχεδιασμούς μέχρι τώρα, για τη -μερική σε πρώτο στάδιο- ενεργειακή απεξάρτηση της χώρας από τα πετρελαιοειδή και κατ’ επέκταση τη μείωση των εισαγόμενων ποσοτήτων, όπως και των πανάκριβων δικαιωμάτων εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων.

Πανάκριβων, αφενός λόγω του ράλι ανόδου στις διεθνείς τιμές του αργού πετρελαίου και των διυλισμένων προϊόντων, που σήμερα αποτελούν γύρω στο 80% των αναγκών της Κυπριακής Δημοκρατίας για ηλεκτροπαραγωγή, αφετέρου ένεκα των σκληρών μέτρων αυτοέλεγχου που αποφάσισε η Κομισιόν με στόχο να παραμείνει βιώσιμο το περιβάλλον στο οποίο ζούμε.

Μια νέα οικονομική απειλή
Ωραία, θα σκεφτεί κανείς. Αν υλοποιήσουμε το ελπιδοφόρο σενάριο της μεγαλύτερης διείσδυσης πράσινης ενέργειας στο άμεσο μέλλον, τελειώνουμε με τον οικονομικό βραχνά που ο κόσμος ονομάζει γενικότερα ως πέναλτι για τους ρύπους. Δυστυχώς, όμως, δεν τελειώσαμε. Στον όχι και τόσο μακρινό ορίζοντα, διαφαίνεται μια ακόμα οικονομική απειλή για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις, το δημόσιο, την οικονομία της πατρίδας μας.

Πρόκειται για το τέλος της ανέξοδος ρύπανσης της ατμόσφαιρας που πηγάζει από τις οδικές μεταφορές εντός της Δημοκρατίας. Το ευρωπαϊκό νομοθέτημα για την κλιματική ουδετερότητα, βλέπετε, μας υποχρεώνει σε αρχικό στάδιο ως το 2030, να μειώσουμε τους ρύπους που εκπέμπουν τα μηχανοκίνητα (με αμόλυβδη ή πετρέλαιο κίνησης) οχήματα, κατά 32% σε σχέση με το επίπεδο που είχε καταγραφεί το 2005. Μια χρονιά κατά την οποία τα εγγεγραμμένα οχήματα ήταν σαφώς λιγότερα.

Ξεκάθαρα έχουμε πρόβλημα
Πόσο απέχουμε σήμερα από μια μείωση των ρύπων της τάξης του 32%; Η απάντηση αποδίδει ξεκάθαρα πως έχουμε πρόβλημα: Χρειάζεται να μειώσουμε την κατανάλωση σε αμόλυβδη και diesel τουλάχιστον κατά 200 χιλιάδες τόνους ετησίως. Πρόκειται μάλιστα για τα δεδομένα του 2021, όπως έχουμε πληροφορηθεί. Με τα επικαιροποιημένα στοιχεία η απόκλιση μεγαλώνει.

Με άλλα λόγια, εάν δεν αλλάξουν δραστικά οι συνήθειες μας σε ό,τι αφορά τη μετακίνηση, δεν έχουμε καμία πιθανότητα να πετύχουμε ως κράτος τον ευρωπαϊκό στόχο του 2030 για τη μείωση των ρύπων στις μεταφορές. Ενδεχόμενη αποτυχία θα συνεπάγεται την επιβολή προστίμου, που οι αρμόδιοι ανησυχούν ότι θα ανέρχεται σε κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως, τα οποία θα επιβαρύνουν τον τελικό καταναλωτή.

Υπολογισμός βάσει καυσίμων
Η μέτρηση των ρύπων από τις μεταφορές υπολογίζεται βάσει των συνολικών λιανικών πωλήσεων πετρελαιοειδών στη χώρα. Με άλλα λόγια αποτελεί μονόδρομο για την Κύπρο, σε εφτά χρόνια από σήμερα, να παρουσιάσει έναν αισθητά μειωμένο αριθμό μηχανοκίνητων οχημάτων στους δρόμους, ιδιαίτερα σε μέρες και ώρες αιχμής.

Ένας δύσκολος στόχος καθώς απαιτεί αφενός διαφόρων ειδών υπερβάσεις από τους οδηγούς ιδιωτικών οχημάτων και αφετέρου την υποχρέωση της πολιτείας να εφαρμόσει ένα λειτουργικό, ολιστικό σχεδιασμό που να υποστηρίξει επαρκώς τις ανάγκες των πολιτών ώστε να μετακινούνται με το δημόσιο μεταφορικό ή με το ποδήλατο ή ως πεζοπόροι.

Για το κυκλοφοριακό χάος
Πλάνα έχουν καταστρωθεί τα τελευταία έτη και άρχισαν να εφαρμόζονται. Όπως η υπηρεσία park and ride και οι λωρίδες λεωφορείου, που αποσκοπούν στο να δελεάσουν το κοινό μέσω ταχύτερης και δωρεάν εξυπηρέτησης. Για να καταπολεμηθεί το κυκλοφοριακό χάος ωστόσο χρειάζονται και άλλα παράλληλα μέτρα ή αλλαγές, όπως για παράδειγμα το να απαντηθούν οι απορίες γονέων μαθητών και μαθητριών, οι οποίοι σήμερα είναι υποχρεωμένοι να διακόπτουν την εργασία τους για να εκτελούν του κόσμου τα δρομολόγια.

Η ηλεκτροκίνηση είναι βεβαίως απαραίτητη στο άμεσο μέλλον, βάσει και των αποφάσεων της Κομισιόν για την κλιματική αλλαγή. Θα χρειαστούν όμως απαντήσεις προς το κοινό που διερωτάται για το μη προσβάσιμο κόστος της αγοράς και των ανταλλακτικών για σημαντική μερίδα καταναλωτών. Με βάση τα τωρινά δεδομένα στην Κύπρο, δυνατότητα ανανέωσης στόλου έχουν μόνο οι μεγάλοι οργανισμοί, το δημόσιο και κάποιες τοπικές αρχές. Δεν θα έπρεπε να ήταν ευρύτερα προσβάσιμη;