Τα βασικά σημεία τριβής είναι η ποσόστωση, το πότε θα υλοποιηθούν πλήρως τα συμφωνηθέντα ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία καταχώρησε το παραδοσιακό μας προϊόν ως προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης, αν διεξάγονται επαρκείς έλεγχοι και αν έχουν εντοπιστεί παρανομίες ή μικροπαραβάσεις είτε σε τυροκομεία είτε στο λιανικό εμπόριο.
Εκπρόσωποι των τριών μερών φιλοξενήθηκαν στην εκπομπή «Με δεύτερη ματιά», με την Σκεύη Σταύρου, στο ραδιόφωνο του «Πολίτη», εκφράζοντας τις -εκ διαμέτρου αντίθετες- θέσεις τους και αναδεικνύοντας σημαντικά θέματα γύρω από το ισχυρό εξαγωγικό προϊόν του τόπου μας. Είναι διάχυτη πλέον η εντύπωση πως εάν οι αιγοπροβατοτρόφοι και οι τυροκόμοι παραμείνουν αμετακίνητοι από τα αιτήματά τους, πολύ σύντομα θα βιώσουμε ένα deja vu εντάσεων, διαφωνιών, κινητοποιήσεων αλλά και ρίσκων ευρωπαϊκών διαστάσεων γύρω από το χαλλούμι.
Ειδικότερα μετά την αναφορά από πλευράς των γαλακτοβιομηχανιών, όπως τη διατύπωσε ο πρόεδρος του συνδέσμου τους, Μάριος Κωνσταντίνου, πως πουθενά δεν υπάρχει γραμμένη καμιά συμφωνία για το χαλλούμι ΠΟΠ που να προνοεί αύξηση της ποσόστωσης του αιγοπρόβειου γάλακτος από την αρχή του 2023 και σταδιακά, μέχρι να φθάσει στο 50% συν, τον Ιούλιο του 2024. Ζητούν μάλιστα μονιμοποίηση στο σημερινό 10% για το αιγοπρόβειο γάλα.
Μια θέση που για τους παραγωγούς του αιγοπρόβειο γάλακτος «αποτελεί αθέτηση συμφωνίας», αιτία έναρξης δυναμικών κινητοποιήσεων και αναφοράς του προβλήματος που αντιμετωπίζουν, στην αρμόδια διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μιλώντας εκ μέρους τους, ο Παναγιώτης Κωνσταντίνου ανέφερε μάλιστα ότι «υπάρχουν μεγάλα οικονομικά συμφέροντα», εκφράζοντας επίσης και τις θέσεις «πως είναι μεγάλη η παρανομία με το χαλλούμι» και «ελλιπείς οι έλεγχοι από το υπουργείο Γεωργίας».
Για να βρει όμως στην αντίπερα όχθη τον γενικό διευθυντή του υπουργείου Γεωργίας, Ανδρέα Γρηγορίου, ο οποίος ανέφερε πως οι αντιδράσεις των αιγοπροβατοτρόφων πηγάζουν από την τιμή του αιγοπρόβειου γάλακτος και δεν σχετίζονται με τους ελέγχους στα τυροκομεία αν τηρούν τις προδιαγραφές για το χαλλούμι ΠΟΠ με βάση τα σημερινά, μεταβατικά συμφωνηθέντα ή με την επικείμενη πενταετή παράταση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Επιπλέον, ο Ανδρέας Γρηγορίου αφού διέψευσε ότι οι έλεγχοι εντόπισαν παρανομίες με το χαλλούμι ΠΟΠ, προχώρησε σε παραδοχή πως δεν κατέστη τελικά εφικτή η εξεύρεση τρόπου εντοπισμού της γαλακτόσκονης σε ποσοστό κάτω του 3%, μέσω του Γενικού Χημείου του κράτους. Ενημερώνοντας πως σε ένα χρόνο περίπου αναμένεται η εφαρμογή μιας νέας μεθόδου έρευνας που θα φέρει αποτελέσματα.
Οι Γερμανοί τα επέστρεψαν
Στις δηλώσεις του, ο επικεφαλής ομάδας παραγωγών αιγοπρόβειου γάλακτος, Παναγιώτης Κωνσταντίνου, είπε ακόμα: «Μας έχουν σταλεί πίσω χαλλούμια από τη Γερμανία γιατί δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές ΠΟΠ. Κάποια στιγμή θα πληρώσουμε την παρανομία και θα είναι σοβαρές οι συνέπειες για τον τόπο μας. Δεν μας έμεινε τίποτα άλλο να εξαγάγουμε στην Κύπρο, αν μιας το αφαιρέσει η Ευρώπη. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι παράγουμε το σωστό χαλλούμι, όπως το κερδίσαμε μετά από αγώνες χρόνων. Εμείς αυξήσαμε την παραγωγή μας κατά 50%. Οι τυροκόμοι έχουν αθετήσει κάθε τι από τη συμφωνία και μας είπαν ότι έχουν απούλητο χαλλούμι, γι’ αυτό εμείς δεν δεχόμαστε την παράταση. Ζητούμε να γίνονται σωστά οι έλεγχοι, να τιμωρούνται οι παράνομοι και να ξέρει ο κόσμος ποιοι είναι. Η παρανομία με το χαλλούμι είναι μεγάλη. Αντί να είναι μόνο ΠΟΠ, το 30% δεν είχε τέτοια πρότυπα με βάση τους ελέγχους».
Γρηγορίου: «Καμία παρανομία»
Ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Γεωργίας, Ανδρέας Γρηγορίου, είπε επίσης: «Δεν συμμεριζόμαστε την άποψη για ελλιπείς ελέγχους. Ο ανεξάρτητος οργανισμός Bureau Veritas ελέγχει τα τυροκομεία συστηματικά και πληρούν όλες τις προδιαγραφές. Το υπουργείο έκανε τους δικούς του ελέγχους, διαπίστωσε μικρές παραβάσεις και έγιναν συστάσεις. Καμία παρανομία. Όλα τα προϊόντα που παράγονται στην Κύπρο πληρούν τα πρότυπα του ΠΟΠ. Έχουμε καλέσει όλα τα μέρη σε συναντήσεις. Κάποιες πρόνοιες φαίνεται να μην τηρούνται και δημιουργούνται προβλήματα. Πρέπει να συνεννοηθούν για δίκαιη και λογική τιμή για το αιγοπρόβειο γάλα. Από εδώ ξεκινούν τα προβλήματα».
Για τη χρήση γαλακτόσκονης είπε πως «έγιναν αρκετές προσπάθειες τα τελευταία χρόνια με το κρατικό χημείο ωστόσο δεν βρέθηκε φόρμουλα εντοπισμού. Με μια νέα επιστημονική μέθοδο, σε ένα χρόνο, θα μπορεί να εντοπίζεται η γαλακτόσκονη στο χαλλούμι και το dna του γάλακτος ώστε να μην παράγεται στο εξωτερικό και να φέρει αυτή την ονομασία». Για την πενταετή παράταση για την πλήρη εφαρμογή του φακέλου, ο Ανδρέας Γρηγορίου ανέφερε πως αναμένεται να εγκριθεί πριν από το τέλος του χρόνου.
300 εκατομμύρια συνάλλαγμα
Ο επικεφαλής του συνδέσμου των γαλακτοβιομηχανιών, Μάριος Κωνσταντίνου, είπε από την πλευρά του: «Θέλουμε να συνεχίσουμε να αγοράζουμε όλο το γάλα που παράγεται Κύπρο και να παρασκευάσουμε 45 χιλιάδες τόνους χαλλούμια για να φέρνουμε 300 εκατομμύρια ευρώ συνάλλαγμα. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο, όλα τα μέλη του συνδέσμου παράγουν μόνο χαλλούμι ΠΟΠ σύμφωνα με τις προδιαγραφές. Κάθε μερικούς μήνες μας κάνουν ελέγχους τα υπουργεία Εμπορίου, Γεωργίας και ο ανεξάρτητος οργανισμός. Προτείναμε, με επιστολή στο υπουργείο, το 10%, που θα μας επιτρέπει να παράγουμε χαλλούμι ΠΟΠ και για τα επόμενα χρόνια, αν και άνοιξη και καλοκαίρι φτάνει στο 25-30%».
Σε ερώτηση για τη συμφωνία αύξησης του αιγοπρόβειου γάλακτος, απάντησε: «Δεν υπάρχει τέτοια συμφωνία δεν γράφει πουθενά τέτοιο πράγμα. Μετά τον Ιούλιο του 2024 το ποσοστό θα πάει εκεί που θα συμφωνήσουν τα εμπλεκόμενα μέρη. Αυτό αναφέρεται». Για τα αποθέματα του προϊόντος, είπε: «Η αυξημένη τιμή εξηγεί τα αυξημένα αποθέματα στα τυροκομεία. Η τιμή του χαλλουμιού είναι υψηλή, έχει αυξηθεί 2 ευρώ το κιλό τον τελευταίο χρόνο σε Κύπρο και εξωτερικό. Υπάρχει μείωση 9% στις εξαγωγές. Χάσαμε κάποιους κωδικούς όπως το χαλλούμι λάιτ, ενώ υπάρχει ανταγωνισμός από ξένα τυριά σχάρας που πωλούνται 2.5- με 3 ευρώ πιο φθηνά από τα κυπριακά. Το χαλλούμι όμως εξακολουθεί να έχει το μεγαλύτερο μερίδιο πωλήσεων».
