Η αγορά ακινήτων στην Κύπρο δεν ήταν ποτέ απλώς οικονομική δραστηριότητα. Ήταν και εργαλείο διαβατηρίου, φορολογικής μετεγκατάστασης και γεωπολιτικής πρόσδεσης. Από το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα μέχρι τα νέα σχήματα τύπου golden visa, η ακίνητη περιουσία αξιοποιείται συστηματικά ως μέσο εισόδου και εγκατάστασης ξένων υπηκόων με υψηλή οικονομική επιφάνεια.

Η ΕΕ έχει κατ’ επανάληψη ζητήσει περιορισμό ή αυστηρό έλεγχο τέτοιων πρακτικών, φοβούμενη κατάχρηση, ξέπλυμα χρήματος και νομική ασυδοσία. Κράτη όπως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία περιόρισαν ή τερμάτισαν τα προγράμματά τους. Η Κύπρος –παρά την κατάργηση του διαβατηρίου μέσω επένδυσης– διατηρεί ανοικτά παράθυρα παραμονής και πολιτογράφησης μέσω αγοράς ακίνητης περιουσίας, διαχείρισης εταιρείας ή φορολογικής βάσης.

Οι επιπτώσεις στην αγορά ακινήτων είναι άμεσες: υπερτίμηση περιοχών, αύξηση στις high-end κατασκευές, στρέβλωση της σχέσης μεταξύ αξίας και χρηστικότητας. Σε πόλεις όπως η Λεμεσός, παρατηρείται το φαινόμενο «urban exclusivity» – ζώνες κατοικίας που απευθύνονται σχεδόν αποκλειστικά σε ξένους αγοραστές, απομονωμένες κοινωνικά και οικονομικά από τον υπόλοιπο ιστό.

Το real estate γίνεται έτσι πεδίο εφαρμογής εξωτερικής πολιτικής: προσελκύουμε Ρώσους, Ισραηλινούς, Λιβανέζους, Βρετανούς συνταξιούχους, Άραβες επενδυτές, Κινέζους επιχειρηματίες – με κριτήριο όχι μόνο την επένδυση, αλλά και τον γεωπολιτικό προσανατολισμό του κράτους. Ποιο είναι όμως το κόστος; Ποιο είναι το όριο ανάμεσα στην προσέλκυση και στην εξάρτηση;

Αν η ακίνητη περιουσία αποτελεί εργαλείο προσέλκυσης στρατηγικών παικτών, τότε χρειάζεται στρατηγική διαχείριση. Όχι ad hoc σχέδια, αλλά μακρόπνοη πολιτική για το ποιοι εγκαθίστανται, με ποιους όρους και πώς επηρεάζουν τη δομή του πληθυσμού και της οικονομίας.

Πηγές:

– European Commission: Report on Investor Citizenship & Residence Schemes

– Cyprus Ministry of Interior: Revised Immigration Policies 2023–2024

– Transparency International: Golden Visas and Real Estate Risks

– IMF Cyprus: Foreign ownership concentration analysis

– Global Property Guide: Cyprus – Housing market and international demand