Σε μια εποχή που οι επισκέπτες δεν αρκούνται πια σε ξενοδοχεία με πισίνα και beach bars, η έννοια του τουρισμού εμπειρίας γίνεται ο νέος χρυσός του παγκόσμιου τουριστικού χάρτη. Οι ταξιδιώτες αναζητούν αυθεντικότητα, επαφή με την τοπική κουλτούρα, ιστορίες που δεν βρίσκουν σε guidebooks – και σε αυτό το πεδίο, η Κύπρος έχει ανεκμετάλλευτο πλούτο.
Από τις παραδοσιακές κοινότητες της Πιτσιλιάς και του Σταυροβουνιού, μέχρι την τέχνη της δαντέλας στο Λεύκαρα, τις μουσικές της Καρπασίας και τα μεταβυζαντινά μοναστήρια του Τροόδους, η πολιτιστική ταυτότητα της Κύπρου είναι πολυεπίπεδη, ζωντανή και μοναδική. Κι όμως, παραμένει στο περιθώριο του μαζικού τουριστικού αφηγήματος.
Ο πολιτιστικός τουρισμός και ο community-based τουρισμός (CBT) δεν είναι “εναλλακτικά προϊόντα”. Είναι στρατηγικές αναβάθμισης του τουριστικού μοντέλου – με υψηλή προστιθέμενη αξία και ισχυρό κοινωνικό αποτύπωμα. Δημιουργούν εισόδημα για μικρές κοινότητες, διατηρούν παραδοσιακά επαγγέλματα, ενισχύουν τη βιωσιμότητα και προσφέρουν στον επισκέπτη εμπειρίες που δεν αντιγράφονται.
Η Κύπρος έχει ξεκινήσει ορισμένα σχέδια επιδότησης ή αναβάθμισης (π.χ. για μουσεία, διαδρομές κρασιού, γαστρονομικά φεστιβάλ), αλλά δεν έχει ακόμα υιοθετήσει ενοποιημένο μοντέλο βιωματικού τουρισμού με βάση την κοινότητα. Χρειάζονται εργαλεία αφήγησης, κατάρτιση τοπικών οικοδεσποτών, συνδέσεις με πλατφόρμες κρατήσεων και ισχυρό marketing.
Ο πολιτισμός δεν είναι μόνο μνημεία. Είναι τρόπος ζωής, συνύπαρξη, κουζίνα, τέχνη και λόγος για να ξανάρθει κάποιος. Αν η Κύπρος θέλει να ξεχωρίσει, δεν αρκεί να χτίζει resorts. Πρέπει να αναδείξει τις ιστορίες και τους ανθρώπους της – αυτούς που δεν φαίνονται σε μπροσούρες, αλλά μένουν στη μνήμη.
Πηγές:
– UNESCO: Cultural Heritage and Sustainable Tourism Guidelines
– Υφυπουργείο Τουρισμού Κύπρου: Πολιτιστικός Χάρτης και Τοπικά Προϊόντα
– UNWTO: Community-based tourism and rural development
– Cyprus Sustainable Tourism Initiative (CSTI) – Village Routes & CBT Models
– European Heritage Label Network: Cultural Tourism Development in Small States
