Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, ένα νέο φάρμακο για την πρόληψη του HIV δημιουργεί διεθνή αισιοδοξία. Το lenacapavir, ένα μακράς δράσης ενέσιμο αντιρετροϊκό, εγκρίθηκε πρόσφατα από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων (FDA) για χρήση ως προληπτική θεραπεία (PrEP), ανοίγοντας τον δρόμο για ενέσιμη προστασία δύο φορές τον χρόνο.
Οι κλινικές δοκιμές σε περιοχές της Αφρικής με υψηλή επιδημιολογική πίεση έδειξαν σχεδόν 100% αποτελεσματικότητα στην αποτροπή της λοίμωξης HIV. Σε αντίθεση με τα υφιστάμενα καθημερινά χάπια PrEP (όπως το Truvada), η ένεση lenacapavir προσφέρει ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο συμμόρφωσης και πρακτικής προστασίας – ιδιαίτερα για πληθυσμούς με δυσκολία στην καθημερινή πρόσληψη φαρμάκων.
Το ερώτημα πλέον είναι ποιος θα έχει πρόσβαση σε αυτή την τεχνολογία. Παρότι η εταιρεία Gilead δήλωσε ότι θα διαθέσει γενόσημο lenacapavir σε 100+ χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, η τιμή του πρωτότυπου σκευάσματος παραμένει υψηλή για ευρύτερη κυκλοφορία. Παράλληλα, οργανισμοί όπως ο WHO και η UNAIDS πιέζουν ώστε να ενταχθεί σε εθνικά προγράμματα πρόληψης, χωρίς διακρίσεις.
Η είδηση έχει προκαλέσει στρατηγική κινητικότητα διεθνώς: κυβερνήσεις, φαρμακευτικές εταιρείες και ΜΚΟ καλούνται να συνεργαστούν για να αποτρέψουν ένα νέο «φάρμακο δύο ταχυτήτων» – όπου οι πιο πλούσιοι προστατεύονται και οι υπόλοιποι μένουν εκτεθειμένοι.
Το lenacapavir δεν είναι απλώς μία ακόμη καινοτομία. Μπορεί να σηματοδοτήσει το τέλος της μετάδοσης HIV ως κοινωνικά ανεξέλεγκτου φαινομένου – αν και μόνο αν συνοδευτεί από πολιτική βούληση και διανεμητική δικαιοσύνη. Η επιστήμη έκανε το βήμα της. Η κοινωνία ακολουθεί;
Πηγές:
– The New Yorker – The drug that could revolutionize the fight against HIV
– FDA Approval Dossier (June 2024)
– WHO Global HIV Programme – Implementation frameworks
– UNAIDS: PrEP Access, Equity and Affordability Policy Brief