Health & Pharma
Κληρονομώντας τη θλίψη
Τι αποκαλύπτει η μεγαλύτερη γενετική μελέτη για την κατάθλιψη
Κληρονομώντας τη θλίψη

Μπορεί η προδιάθεση για κατάθλιψη να είναι γραμμένη στο DNA μας; Η απάντηση είναι ναι – αλλά όχι με τον τρόπο που φανταζόμασταν. Η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα γενετική μελέτη για την κατάθλιψη, με δείγμα πάνω από 5 εκατομμύρια ανθρώπους από 29 χώρες, αποκάλυψε ότι υπάρχουν τουλάχιστον 700 γενετικές παραλλαγές που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καταθλιπτικών διαταραχών.

Οι 308 εξ αυτών κατατάσσονται ως “υψηλής επικινδυνότητας”, επηρεάζοντας περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ανταμοιβή, το στρες, τη διάθεση και τη ρύθμιση του ύπνου. Το εύρος των ευρημάτων δείχνει ότι η κατάθλιψη δεν είναι απλώς αποτέλεσμα “δύσκολων συνθηκών” ή “προσωπικών αδυναμιών” — είναι πολύπλοκο βιολογικό φαινόμενο, με ισχυρές γενετικές ρίζες.

Παράλληλα, η μελέτη έριξε φως στη δράση γνωστών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται off-label, όπως το Modafinil (διεγερτικό του νευρικού συστήματος) και το Pregabalin (αγχολυτικό/αντιεπιληπτικό), τα οποία φάνηκε να αλληλεπιδρούν με γονιδιακά μονοπάτια σχετιζόμενα με τη διάθεση. Αυτό ανοίγει νέα πεδία φαρμακογονιδιακής παρέμβασης, με στόχο πιο εξατομικευμένες και αποτελεσματικές θεραπείες.

Σημαντικό όμως είναι ότι το γονίδιο δεν είναι πεπρωμένο. Οι ερευνητές τονίζουν ότι η γενετική προδιάθεση μπορεί να τροποποιηθεί ή να “σιωπήσει” υπό την επίδραση του περιβάλλοντος, της κοινωνικής στήριξης και της ψυχοθεραπείας. Το γενετικό φορτίο δεν καταδικάζει – απλώς σηματοδοτεί την ανάγκη για πρόληψη, αναγνώριση και προσαρμοσμένη φροντίδα.

Σε έναν κόσμο όπου η κατάθλιψη αποτελεί την πρώτη αιτία αναπηρίας στους νέους ενήλικες παγκοσμίως, τέτοιες μελέτες υπενθυμίζουν ότι η λύση δεν βρίσκεται μόνο στην ψυχή – αλλά και στο γονιδίωμα.

Πηγές:

– The Guardian: Scientists find hundreds more genetic risk factors for depression

– Nature Genetics, 2025 Special Issue

– NIH Psychiatric Genomics Consortium

– Harvard Medical School – Department of Neurogenetics