Η εποχή του «παγκοσμιοποιημένου outsourcing» φαίνεται να κλείνει τον κύκλο της. Η νέα τάση που κυριαρχεί στη βιομηχανική και εμπορική στρατηγική μεγάλων δυνάμεων είναι το friendshoring: η μεταφορά παραγωγής και εφοδιαστικής αλυσίδας σε χώρες που θεωρούνται πολιτικά φιλικές ή συμμαχικές.

Το φαινόμενο πήρε επιτάχυνση με τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ–Κίνας, αλλά παγιώνεται μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη γεωοικονομική αβεβαιότητα που ακολούθησε. Ειδικά οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. στοχεύουν πλέον στη μετατόπιση παραγωγής από την Ασία σε περιοχές με πιο αξιόπιστες θεσμικά και πολιτικά υποδομές — όπως η Ινδία, το Μεξικό, η Πολωνία ή χώρες των Βαλκανίων.

Η Παγκόσμια Τράπεζα επισημαίνει ότι το friendshoring δεν είναι απλώς αλλαγή εφοδιαστικής λογικής, αλλά στροφή σε ένα νέο γεωοικονομικό δόγμα: εμπιστοσύνη, σταθερότητα, κοινές αξίες. Ουσιαστικά, η γεωπολιτική ευθυγράμμιση μετατρέπεται σε βασικό κριτήριο οικονομικής απόφασης.

Οι μεγάλες πολυεθνικές (Apple, Intel, Tesla) προχωρούν σε relocation κρίσιμων γραμμών παραγωγής. Παράλληλα, νέα εμπορικά μπλοκ και περιφερειακές συμφωνίες δημιουργούν ασφαλείς “ζώνες” επενδυτικού ενδιαφέροντος, μακριά από το ρίσκο των αυταρχικών καθεστώτων ή των γεωπολιτικών εντάσεων.

Ωστόσο, το friendshoring εγείρει και ερωτήματα:
    •    Θα δημιουργήσει νέα μορφή εξάρτησης από μικρότερο αριθμό χωρών;
    •    Θα μειώσει πραγματικά τα κόστη ή θα προσθέσει νέο ρυθμιστικό βάρος;
    •    Θα επιβραδύνει τη βιωσιμότητα μέσω της επανατοπικοποίησης;

Όπως επισημαίνει το Financial Times, «το εμπόριο γίνεται πλέον θέμα εμπιστοσύνης — όχι μόνο τιμής».

Μετάφραση και προσαρμογή από Bloomberg, Financial Times & World Bank Reports