Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) έχουν ήδη αποφέρει σημαντικά οφέλη στην κυπριακή οικονομία. Αυτό είναι το κύριο συμπέρασμα νέας μελέτης που δημοσίευσε ο Καθηγητής του Ινστιτούτου Κύπρου, Θεόδωρος Ζαχαριάδης, η οποία εκπονήθηκε για το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος Terra Cypria, στο πλαίσιο έργου που χρηματοδοτήθηκε από το European Climate Foundation.

Σύμφωνα με τη μελέτη, οι ΑΠΕ που εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο κατά τη δεκαετία 2015-2024, κυρίως φωτοβολταϊκά, έχουν αποφέρει μέχρι σήμερα καθαρά οφέλη ύψους 450 εκατομμυρίων ευρώ (σε τιμές 2023). Τα οφέλη αυτά θα συνεχίσουν να αυξάνονται και αναμένεται να φθάσουν συνολικά τα 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2035. Αν ληφθεί υπόψη και η αποφυγή κόστους από την ατμοσφαιρική ρύπανση, τα συνολικά καθαρά οφέλη ενδέχεται να φθάσουν τα 4,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Το όφελος από τα φωτοβολταϊκά υπολογίζεται ότι είναι δέκα έως δεκαεπτά φορές υψηλότερο από το κόστος τους, ενώ κάθε μεγαβάτ που εγκαταστάθηκε την τελευταία δεκαετία αναμένεται να αποφέρει καθαρά οφέλη 5-9 εκατομμυρίων ευρώ μέχρι το τέλος της διάρκειας ζωής του.

Η μελέτη τονίζει ότι η χρήση ΑΠΕ για παραγωγή ηλεκτρισμού εξοικονόμησε στην οικονομία σημαντικούς πόρους, που διαφορετικά θα δαπανώνταν για εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και αγορές δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα. Παράλληλα, συμβάλλουν στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και στην προστασία της δημόσιας υγείας.

Ωστόσο, για τις μονάδες ΑΠΕ που θα εγκαθίστανται στο εξής, τα οικονομικά οφέλη θα πρέπει να αξιολογηθούν διαφορετικά, καθώς το ηλεκτρικό σύστημα έχει φτάσει σε σημείο που απαιτείται περαιτέρω ανάπτυξη της αποθήκευσης ενέργειας και εκσυγχρονισμός του δικτύου.

Ο Καθηγητής του Ινστιτούτου κ. Θεόδωρος Ζαχαριάδης επισημαίνει ότι τα οφέλη της πράσινης μετάβασης δεν έχουν κατανεμηθεί ισότιμα. Οι κύριοι ωφελημένοι μέχρι σήμερα ήταν οι επενδυτές ΑΠΕ και το 20-25% των κυπριακών νοικοκυριών που είχαν τη δυνατότητα να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά, ενώ οι περισσότεροι πολίτες και επιχειρήσεις επωφελήθηκαν σε μικρότερο βαθμό, λόγω έλλειψης πραγματικού ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρισμού.

Η μελέτη δεν αξιολόγησε τις πιθανές αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εγκατάσταση ΑΠΕ σε γεωργικές εκτάσεις ή ευαίσθητα οικοσυστήματα. Ωστόσο, μια προκαταρκτική εκτίμηση καταλήγει ότι το περιβαλλοντικό όφελος από τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης υπερβαίνει τις αρνητικές επιπτώσεις. Σε κάθε περίπτωση, τονίζεται η ανάγκη αυστηρών περιορισμών για την αποφυγή ανάπτυξης σε πολύτιμες γεωργικές περιοχές και προστατευόμενα φυσικά τοπία.

Παρά την αντίληψη που κυριαρχεί στη δημόσια συζήτηση ότι η διείσδυση των ΑΠΕ στην Κύπρο έχει καθυστερήσει, η μελέτη καταδεικνύει ότι η εξάπλωσή τους είναι πλέον ταχύτατη: η παραγόμενη ενέργεια από φωτοβολταϊκά έχει υπερδιπλασιαστεί μέσα σε μόλις τρία χρόνια.

Η πλήρης μελέτη είναι διαθέσιμη εδώ.