Προσωπικά, αυτή η σκέψη περνά από το μυαλό μου πιο συχνά απ’ όσο θα περίμενα. Είναι δύσκολο να την αγνοήσεις, όταν κατά τη διάρκεια μιας συνηθισμένης εξόρμησης στην υπεραγορά ή μιας στάση για να πάρεις το παιδί από το σχολείο, περνάς μπροστά από ένα από τα πολλά πρακτορεία στοιχημάτων στην Κύπρο, όπου φωτεινές πινακίδες ανακοινώνουν τους πιο πρόσφατους νικητές: Ένα τυχερό δελτίο κατατέθηκε στο πρακτορείο μας και κέρδισε €100.000!
Και αναπόφευκτα σκέφτεσαι: Κι αν ήμουν εγώ; Με μόλις €5 - 10, θα μπορούσες να αγοράσεις μια ευκαιρία να αλλάξεις τη ζωή σου. Αλλά πόσο μεγάλες είναι πραγματικά αυτές οι πιθανότητες; Ας το δούμε πιο προσεκτικά.
Κάθε εβδομάδα, τα πρακτορεία στοιχημάτων στην Κύπρο προσφέρουν μια κλήρωση τύπου λοταρίας, αρχίζοντας από 1 εκατομμύριο ευρώ, με διαδοχικά τζάκποτ, όταν δεν υπάρχουν νικητές. Για να κερδίσεις, πρέπει να επιλέξεις σωστά πέντε από τους 45 αριθμούς, συν έναν επιπλέον αριθμό από τους 20. Κάθε συνδυασμός κοστίζει μόλις 1 ευρώ.
Θεωρητικά, για να εξασφαλίσει κάποιος σίγουρη νίκη, θα πρέπει να αγοράσει όλους τους δυνατούς συνδυασμούς: 45 × 44 × 43 × 42 × 41 ÷ (5 × 4 × 3 × 2 × 1) × 20 = 24.435.180. Δηλαδή, περισσότερους από 24,4 εκατομμύρια διαφορετικούς συνδυασμούς.
Έτσι, για να είσαι σίγουρα ο νικητής θα πρέπει να ξοδέψεις €24,4 εκατομμύρια για έπαθλο 1 εκατομμυρίου ευρώ, ή πιο σωστά 801 χιλιάδων ευρώ, αφού τα κέρδη, άνω των 5 χιλιάδων ευρώ, φορολογούνται με 20%.
Ας δούμε όμως τις πιθανότητες: ο ενήλικος πληθυσμός της Κύπρου είναι περίπου 1,1 εκατομμύριο άτομα. Για να υπάρξει ένας νικητής σε ολόκληρη τη χώρα, κάθε ενήλικας θα έπρεπε να αγοράσει περίπου 22 διαφορετικά δελτία, το καθένα με μοναδικούς αριθμούς. Κι όμως, αυτό δεν αποθαρρύνει τον κόσμο. Πολλοί πιστεύουν ότι μπορούν να «νικήσουν τις πιθανότητες» με επιμονή ή πειθαρχία.
Ας δοκιμάσουμε αυτή την ιδέα. Αν κάποιος αγοράζει 100 δελτία την εβδομάδα, ξοδεύοντας €100 κάθε Κυριακή και παίζει συνεχώς, μέχρι να έχει 90% πιθανότητα να κερδίσει την κλήρωση, το αποτέλεσμα είναι απογοητευτικό. Γιατί, βάσει πιθανοτήτων, θα χρειαστεί 551.600 εβδομάδες, ή 10.600 χρόνια, για να κερδίσει μία φορά.
Αν μειώσουμε τις προσδοκίες και στοχεύσουμε στα 100 χιλιάδες ευρώ αντί για εκατομμύρια; Οι πιθανότητες εκεί είναι 1 στις 1.286.062. Αυτό σημαίνει ότι ο παίκτης των €100 την εβδομάδα θα πρέπει να παίζει για 28.000 εβδομάδες, δηλαδή περίπου 538 χρόνια, για να καταφέρει να κερδίσει
Με άλλα λόγια, το να ξοδεύεις €100 την εβδομάδα σε λαχεία είναι σαν να πληρώνεις €100 την εβδομάδα σε μια ασφαλιστική εταιρεία ζωής, ελπίζοντας να σε χτυπήσει κεραυνός και να πάρεις τα χρήματά σου πίσω. Παραδόξως, οι πιθανότητες να συμβεί αυτό είναι ακόμα μεγαλύτερες από το να κερδίσεις την κλήρωση.
Ένας πειθαρχημένος αποταμιευτής που επενδύει €100 την εβδομάδα θα μπορούσε να συγκεντρώσει περισσότερα από €60.000 μέσα σε 10 χρόνια, ακόμη και με μέτριες αποδόσεις. Κάποιοι ίσως πουν, ότι η αποταμίευση δεν προσφέρει τον ενθουσιασμό και τη χαρά ενός πιθανού άμεσου κέρδους. Όμως η οικονομική ασφάλεια, χτισμένη με υπομονή, προσφέρει μια πιο βαθιά μορφή ηρεμίας, αυτή που δεν εξαρτάται από την τύχη.
Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να αγοράζεις περιστασιακά ένα δελτίο για ψυχαγωγία. Όμως, αν δούμε τα ποσά που συσσωρεύονται από αυτά τα μικρά έξοδα, τότε τα νούμερα είναι αποκαλυπτικά.
Το 2024, τα μικτά έσοδα από τυχερά παιχνίδια (GGR) στην Κύπρο, δηλαδή το συνολικό ποσό που έχασαν οι παίκτες σε όλες τις στοιχηματικές δραστηριότητες στο νησί, ανήλθαν στα €157,7 εκατομμύρια,. Αυτό το νούμερο αποκαλύπτει, ουσιαστικά, τα ποσά που ξοδεύονται, κατά κύριο λόγο σε μικρές δόσεις.
Περπατώντας σε πολλές κυπριακές πόλεις και χωριά, δεν αργεί κανείς να παρατηρήσει ότι τα πρακτορεία στοιχημάτων είναι σχεδόν τόσο πολλά όσο και τα μπακάλικα, μια πραγματικότητα που γεννά ερωτήματα για τις οικονομικές μας συνήθειες και τις προτεραιότητές μας ως κοινωνία.
Ένας από τους λόγους που ο τζόγος ασκεί τόσο μεγάλη έλξη είναι η εσφαλμένη κατανόηση της έννοιας της πιθανότητας από τους περισσότερους ανθρώπους. 1 πιθανότητα στα 24 εκατομμύρια φαίνεται απομακρυσμένη, αλλά όχι αδύνατη, ειδικά όταν οι ιστορίες των νικητών προβάλλονται παντού.
Άρα, γιατί να ξοδέψει κανείς περισσότερα από €1 σε κάποιο δελτίο, αφού ακόμη κι αν ξοδέψει €100, οι πιθανότητες αλλάζουν ελάχιστα: από 0,0000041% σε 0,00041% - και οι δύο εξαιρετικά χαμηλές.
Πολλοί παίκτες επίσης επιλέγουν «ειδικούς» αριθμούς, όπως γενέθλια ή επετείους, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι έτσι μειώνουν την πιθανότητα να έχουν έναν μοναδικό συνδυασμό. Στατιστικά, μόνο 1 στις 9 κληρώσεις περιλαμβάνει αποκλειστικά αριθμούς μεταξύ 1 και 31 (που αντιστοιχούν σε ημερομηνίες ημερολογίου).
Η κατανόηση αυτών των γεγονότων δεν έχει στόχο να αποθαρρύνει το παιχνίδι, αλλά να το ενδυναμώσει. Γιατί, όσο καλύτερα κατανοούμε τις πιθανότητες, τόσο πιο συνειδητές γίνονται οι οικονομικές μας αποφάσεις.
Ας αναλογιστούμε ότι κόντρα σε κάθε πιθανότητα, κερδίζετε €1 εκατομμύριο.
Ποιο θα ήταν το επόμενο βήμα σας; Με τις σημερινές τιμές και χωρίς ένα σταθερό οικονομικό πλάνο, ακόμη και επταψήφια ποσά μπορούν να εξανεμιστούν γρήγορα. Και χωρίς σωστή γνώση, ο πειρασμός να «τα παίξετε όλα» στην επόμενη κλήρωση ή σε μια ριψοκίνδυνη επένδυση είναι μεγάλος.
Καθώς πλησιάζει η Εβδομάδα Υπεύθυνου Παιχνιδιού, αφιερώστε λίγο χρόνο για να αναρωτηθείτε:
Στο τέλος της ημέρας, το να κερδίσεις το λαχείο μπορεί πράγματι να αλλάξει τη ζωή σου, αλλά οι πιθανότητες είναι απειροελάχιστες. Αντίθετα, το να διαχειρίζεσαι έξυπνα και με πειθαρχία τα οικονομικά σου αλλάζει τη ζωή σου για πάντα, χωρίς να χρειάζεται να ποντάρεις στην τύχη.
