«Έχουμε μια απλή επιλογή», δήλωσε ο Ντόναλντ Τουσκ. «Είτε χρήματα σήμερα είτε αίμα αύριο. Και δε μιλάω μόνο για την Ουκρανία. Μιλάω για την Ευρώπη».
Ο Τουσκ εννοούσε ότι η ελευθερία των Ευρωπαίων διακυβεύεται στα λασπωμένα πεδία μάχης της Ουκρανίας: οι χώρες της ΕΕ μπορούν είτε να πληρώσουν για να σταματήσουν τον Βλαντιμίρ Πούτιν τώρα, είτε να πολεμήσουν όταν τα στρατεύματά του εισβάλουν στις υπόλοιπες χώρες αργότερα.
Η δήλωση του Τουσκ — χρήματα ή θύματα — αποκαλύπτει τη σύγκρουση που βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των προσπαθειών της ΕΕ για την υποστήριξη της Ουκρανίας. Τι ακριβώς είναι διατεθειμένα να συνεισφέρουν τελικά τα 27 μέλη της ένωσης για να σώσουν την Ουκρανία και τους εαυτούς τους;
Η πρόσφατη σύνοδος κορυφής στις Βρυξέλλες έδωσε την απάντηση: ιδανικά, τα χρήματα τρίτων.
Οι ηγέτες της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία για δανεισμό 90 δισεκατομμυρίων ευρώ από τις χρηματοπιστωτικές αγορές, προκειμένου να κρατήσουν την Ουκρανία εν ζωή για τα επόμενα δύο χρόνια. «Δεσμευτήκαμε, εκπληρώσαμε», καυχήθηκε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα.
Πέρα από τις δηλώσεις, το μοτίβο είναι σαφές. Μια διχασμένη ομάδα ευρωπαϊκών κρατών διαφώνησε επί μήνες, δημόσια και ιδιωτικά, για το ποιος πρέπει να πληρώσει το λογαριασμό και πιθανότατα το θέμα δεν έχει ακόμη επιλυθεί.
Η Ευρώπη βασίζεται στην αμερικανική στρατιωτική δύναμη για την άμυνά της από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αφού ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο και τερμάτισε τη χρηματοδότηση των ΗΠΑ φέτος, οι Ευρωπαίοι αύξησαν τις συνεισφορές τους — αλλά όχι αρκετά για να καλύψουν το κενό.
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήξεραν πώς ήθελαν να συγκεντρώσουν τα χρήματα — κατασχέοντας ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που ήταν κατατεθειμένα σε μια βελγική τράπεζα. Πέρασαν τους τελευταίους δύο μήνες προσπαθώντας να πείσουν τους άλλους ηγέτες να συμμετάσχουν στο σχέδιό τους να χρησιμοποιήσουν τα παγωμένα κεφάλαια της Μόσχας για ένα τεράστιο δάνειο προς την Ουκρανία.
Ωστόσο, ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Μπαρτ Ντε Βέβερ, αρνήθηκε φοβούμενος νομικές ενέργειες και άλλα αντίποινα από τον Πούτιν, εάν τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία επαναχρησιμοποιούνταν για να βοηθήσουν το Κίεβο.
Αντ’ αυτού, ένα Plan Β, που αναφέρθηκε για πρώτη φορά από το POLITICO τον περασμένο μήνα, συντάχθηκε διακριτικά. Όταν ο Ντε Βέβερ απέρριψε και πάλι την ιδέα των περιουσιακών στοιχείων, ο Μερτς υποχώρησε και η εφεδρική επιλογή να χρησιμοποιηθεί κοινό δάνειο της ΕΕ κέρδισε υποστήριξη της τελευταίας στιγμής στο τραπέζι της συνόδου κορυφής.
Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, το κοινό δάνειο της ΕΕ θα εγγυηθεί ο προϋπολογισμός της ΕΕ, ο οποίος χρηματοδοτείται από τα κράτη-μέλη. Τελικά, τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του δανείου, αν και αυτό δεν είναι ακόμη σαφές.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Κίεβο χρειάζεται τα χρήματα. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ουκρανία αντιμετώπιζε έλλειμμα χρηματοδότησης ύψους 72 δισεκατομμυρίων ευρώ το επόμενο έτος.
«Δεν υπάρχει πιο σημαντική πράξη ευρωπαϊκής άμυνας από την υποστήριξη της άμυνας της Ουκρανίας», δήλωσε η Oύρσουλα φον ντερ Λάιεν την παραμονή της συνόδου κορυφής.
Δυστυχώς για την πρόεδρο της Επιτροπής και άλλους που θέλουν να κάνουν το καλύτερο για την Ουκρανία, πολλοί Ευρωπαίοι εξακολουθούν να μην αποδέχονται το επιχείρημά της.
Σε μια πρόσφατη έκθεση, οι αναλυτές του Kiel Institute ανέφεραν ότι οι νέες επιχορηγήσεις βοήθειας το 2025 ενδέχεται να μειωθούν στο χαμηλότερο επίπεδο από την έναρξη του πολέμου το 2022 και ότι θα υπολείπονται κατά πολύ από το ποσό που απαιτείται για να καλυφθεί το κενό που άφησε η αποχώρηση των ΗΠΑ.
Ταυτόχρονα, η διαφορά στις συνεισφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών διευρύνθηκε. Ενώ η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο αύξησαν σημαντικά τις συνεισφορές τους στην Ουκρανία, οι σκανδιναβικές χώρες όπως η Σουηδία, η Νορβηγία και η Δανία παρέμειναν πολύ μπροστά όσον αφορά το ποσοστό του ΑΕΠ που δαπανούν.
Η Ιταλία και η Ισπανία, ωστόσο, «συνέβαλαν ελάχιστα», ανέφερε το Ινστιτούτο. Η ίδια δυναμική παρατηρήθηκε και κατά την προετοιμασία της συνόδου κορυφής. Οι νότιες χώρες της ΕΕ ένωσαν τις δυνάμεις τους με το Βέλγιο για να αντιταχθούν στο σχέδιο δανεισμού, ενώ η Γερμανία και οι σκανδιναβικές χώρες πίεσαν σκληρά για να προχωρήσει.
Σύμφωνα με τους όρους της τελικής συμφωνίας της συνόδου κορυφής, η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία δε θα συνεισφέρουν καθόλου στο σχέδιο χρηματοδότησης της Ουκρανίας. Η ΕΕ των 27 κρατών-μελών μετατράπηκε σε μια «άτακτη συμμορία» 24 κρατών.
Οι χώρες της ΕΕ, τουλάχιστον επί χάρτου, αντιπροσωπεύουν μια συλλογική οικονομική υπερδύναμη σε σύγκριση με τη Ρωσία. Το συνολικό ΑΕΠ των 27 χωρών της ΕΕ ανέρχεται σε 18 τρισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το ΑΕΠ της Ρωσίας είναι 2 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Ακόμη και χωρίς να συμπεριληφθούν η Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας έχουν τους πόρους να νικήσουν τον Πούτιν, αν πραγματικά το θέλουν.
Ίσως το πιο ανησυχητικό για τους συμμάχους της Ουκρανίας είναι ότι οι ψηφοφόροι σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ ενδέχεται να χάνουν το ενδιαφέρον τους.
Μια δημοσκόπηση του POLITICO σε 10.000 άτομα σε πέντε χώρες της Δύσης διαπίστωσε ότι οι ερωτηθέντες στη Γερμανία και τη Γαλλία ήταν ακόμη πιο απρόθυμοι να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν την Ουκρανία από ό,τι οι πολίτες στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στη Γερμανία, το 45% δήλωσε ότι θα υποστήριζε τη μείωση της οικονομικής βοήθειας προς το Κίεβο, ενώ μόνο το 20% δήλωσε ότι ήθελε να αυξηθεί η οικονομική βοήθεια. Στη Γαλλία, το 37% ήθελε να δοθεί λιγότερη βοήθεια και το 24% προτιμούσε να δοθεί περισσότερη.
Αντιμέτωποι με τις διαφωνίες μεταξύ των βόρειων χωρών, που έχουν κουραστεί να ξοδεύουν ατελείωτα δισεκατομμύρια για την Ουκρανία και των άλλων που δεν το έχουν κάνει ποτέ, οι ηγέτες της Ευρώπης επέλεξαν την ευκολότερη λύση αυτή την εβδομάδα. Ακόμη και αυτό, όμως, ήταν σχεδόν υπερβολικά δύσκολο.
Πηγή: newmoney.gr
