Φρένο -μέχρι νεωτέρας- στον νέο διαγωνισμό που προκήρυξε το Τμήμα Δημοσίων Έργων για την «Συμπλήρωση μελέτης και κατασκευής του αυτοκινητόδρομου Πάφου-Πόλης Χρυσοχούς, Τμήμα 1-Φάση (Α)», έβαλε η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών, μετά από προσφυγή της εταιρείας «AKTOR ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ» («ΑΚΤΩΡ»).

Πρόκειται για την εταιρεία που είχε αναλάβει αρχικά την εκτέλεση του έργου και λόγω καθυστερήσεων -όπως είχε λεχθεί-, είχε καταγγελθεί και τερματιστεί η σύμβαση, με το σκεπτικό ότι ο εργολάβος δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του.

Διαβάστε επίσης: Προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός για την πρώτη φάση του δρόμου Πάφου-Πόλης… Στα €90,2 εκατ. το κόστος

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στην απόφασή της η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών, η ΑΚΤΩΡ στις 18 Αυγούστου καταχώρησε προσφυγή με την οποία βάλλει κατά της επαναπροκήρυξης του διαγωνισμού με τους συγκεκριμένους όρους, που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 08/08/2025.

Διαζευκτικά ζητεί την τροποποίηση ή συμπλήρωση των όρων του διαγωνισμού προς διασφάλιση των θεμελιωδών αρχών του διοικητικού δικαίου όπως της διαφάνειας της ίσης μεταχείρισης και του υγιούς ανταγωνισμού.

Η ΑΚΤΩΡ με την προσφυγή της ζητούσε και την έκδοση προσωρινών μέτρων, αίτημα στο οποίο η αναθέτουσα αρχή (Τμήμα Δημοσίων Έργων) έφερε ένσταση.

Η θέση της ΑΚΤΩΡ

Σημειώνεται πως κατά τη διαδικασία ενώπιον της Αρχής, οι δικηγόροι της ΑΚΤΩΡ υιοθετώντας το γραπτό περίγραμμα επιχειρηματολογίας που καταχώρησαν στις 20/08/2025, επέμεναν στο αίτημα τους για την χορήγηση προσωρινών μέτρων χωρίς περιορισμούς.

Υπέβαλαν, μάλιστα, ότι νομιμοποιούνται σύμφωνα με τα άρθρα 21(4) και 25 (2)(γ) του Ν.104(Ι)/2010 να καταχωρήσουν την προσφυγή που στρέφεται εναντίον όρων της προκήρυξης του διαγωνισμού και αφορούν σε τεχνικές, οικονομικές και 4 χρηματοοικονομικές προδιαγραφές.

Στήριξαν, δε, την αίτησή τους στο άρθρο 5(β) του ίδιου Νόμου προβάλλοντας ότι η λήψη προσωρινών μέτρων επιβάλλεται προς αποτροπή περαιτέρω ζημιάς των θιγομένων συμφερόντων τους και επανόρθωση της εικαζόμενης παράβασης του ισχύοντος δικαίου.

Διατείνονται, ακόμη, ότι ήταν οι προηγούμενοι ανάδοχοι του έργου και εκκρεμούν Δικαστικές Διαδικασίες σχετικά με τη λήξη και/ή τον τερματισμό της σύμβασης οπότε, κατά τη άποψή τους, έχουν έννομο προσωπικό συμφέρον για άσκηση της προσφυγής και η βλάβη που υφίστανται δεν είναι υποθετική ή ενδεχόμενη αλλά παρούσα και πραγματική.

Στην περίπτωση, συνεχίζουν, που δεν δοθούν τα προσωρινά μέτρα θα ζημιωθεί το δημόσιο συμφέρον, ενώ οι αρνητικές συνέπειες από τη μη χορήγησή τους θα είναι μεγαλύτερες από την έκδοσή τους.

Η σημασία της λήψης των προσωρινών μέτρων, εισηγούνται ότι έγκειται στο να διασφαλιστεί ο έλεγχος της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης και η αποφυγή κατασπαταλάτησης του δημόσιου χρήματος.

Όπως ισχυρίζονται, η διαδικασία του διαγωνισμού βρίσκεται στο αρχικό της στάδιο και ενόψει του σύντομου χρονικού διαστήματος που απαιτείται για την εκδίκαση της προσφυγής δεν θα υπάρξει καθυστέρηση στη διαγωνιστική διαδικασία και ούτε θα τεθεί σε κίνδυνο το δημόσιο συμφέρον.

«Τα προσωρινά μέτρα δεν αποσκοπούν μόνο στην αποτροπή βλάβης των Αιτητών αλλά και στην προστασία της εννόμου τάξης και της αξιοπιστίας του συστήματος των Δημοσίων Συμβάσεων», προσθέτουν και εισηγούνται ότι εάν η διαγωνιστική διαδικασία προχωρήσει με τους παράνομους όρους που ήδη έχουν επισημανθεί, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να κατακυρωθεί το έργο σε αναδόχους κάτω από όρους που εκ των υστέρων θα κριθούν παράνομοι ή ακυρώσιμοι.

Συγκεκριμένα αναφέρονται στον όρο «συμπλήρωση έργου», όπου κατά την άποψη τους, δεν υπάρχει οποιαδήποτε αποσαφήνιση ή αναφορά στο ήδη εκτελεσθέν φυσικό ή οικονομικό αντικείμενο, δημιουργώντας έτσι πλήρη αβεβαιότητα για το εύρος των διαδικασιών και για τον ορθό καθορισμό του προϋπολογισμού.

Σημειώνουν ότι ο όρος «συμπλήρωση έργου» ερμηνεύεται με διάφορους τρόπους όπως αφενός την αποπεράτωση ενός έργου που βρίσκεται σε εξέλιξη και αφετέρου νέες εργασίες που απλώς εντάσσονται στο πλαίσιο ενός παλαιότερου έργου. Τονίζουν περαιτέρω ότι χωρίς την παράδοση-παραλαβή του υφιστάμενου έργου δεν μπορεί να προχωρήσει μια νέα διαδικασία ανάθεσης, λόγω αοριστίας του αντικειμένου της προκηρυχθείσας σύμβασης.

Επίσης, συνεχίζουν, περιλαμβάνονται όροι που μετακυλούν δυσανάλογες υποχρεώσεις και νομικές ευθύνες στους οικονομικούς φορείς σε βαθμό που συνιστούν ετεροβαρείς και καταχρηστικούς όρους, παραβιάζοντας έτσι την αρχή της αναλογικότητας· ειδικά έχοντας υπόψη τον όρο 5.2.5 του Τόμου Α: Οδηγίες προς Οικονομικούς Φορείς που κατ’ ισχυρισμό είναι προδήλως ελαττωματικός, και/ή προβληματικός και/ή καταχρηστικός εφόσον επιχειρεί να μετακυλήσει την ευθύνη 6 της νομιμότητας της διακήρυξης στον οικονομικό φορέα και αντιβαίνει επιπρόσθετα στο ενωσιακό δίκαιο των Δημοσίων Συμβάσεων και στην αρχή της χρηστής διοίκησης.

Οι αιτητές προς υποστήριξη του αιτήματος τους δίνουν έμφαση στο επιχείρημα περί ανεπάρκειας της περιβαλλοντικής τεκμηρίωσης του έργου το οποίο παραβιάζει την περιβαλλοντική νομοθεσία και δεν ανταποκρίνεται στην περιβαλλοντική πραγματικότητα.

Τονίζουν περαιτέρω την ανάγκη όπως η Αναθέτουσα Αρχή πριν την έναρξη των οποιωνδήποτε εργασιών εξασφαλίσει περιβαλλοντική έγκριση από την Περιβαλλοντική Αρχή, που δεν έπραξε έτσι στην παρούσα περίπτωση.

Πώς απαντά το Τμήμα Δημοσίων Έργων

Από την πλευρά της η δικηγόρος της Αναθέτουσας Αρχής υποστηρίζοντας την ένστασή της στην χορήγηση των προσωρινών μέτρων, στον βαθμό που επηρεάζεται η διαδικασία πριν την υποβολή των προσφορών, προτάσσει τις αρνητικές συνέπειες που θα προκύψουν από την έκδοση των προσωρινών μέτρων που αφορούν στο πρώιμο αυτό στάδιο οι οποίες, κατά την άποψή της, θα είναι περισσότερες από τα οφέλη τους, σε συνάρτηση με το δημόσιο συμφέρον που κλίνει υπέρ της Αναθέτουσας Αρχής.

Σύμφωνα με το γραπτό υπόμνημα της που υποστήριξε και προφορικά, η προκήρυξη του σιαγωνισμού προηγείται της διαδικασίας ανάθεσης που άρχεται μετά την υποβολή των προσφορών.

Συνεπώς, διευκρινίζει, δεν ενίσταται στην έκδοση των προσωρινών μέτρων που ζητούνται, νοουμένου ότι δεν εμποδιστεί αλλά να συνεχίσει η διαδικασία της προκήρυξης του διαγωνισμού, δηλαδή της υποβολής διευκρινιστικών ερωτήσεων από ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, της απάντησης της Αναθέτουσας Αρχής στις ερωτήσεις αυτές και της έκδοσης Συμπληρωματικών Εγγράφων από την Αναθέτουσα Αρχή, μέχρι την έκδοση της απόφασης της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών στην παρούσα Προσφυγή.

Σε κάθε περίπτωση, προβάλλει ότι οι αιτητές δεν έχουν αποδείξει ότι έχουν έννομο συμφέρον καταχώρησης της προσφυγής και ιδιαιτέρως δεν έχουν αποδείξει ότι τα συμφέροντα τους ενδέχεται να ζημιωθούν από το ενδεχόμενο μη λήψης προσωρινών μέτρων από το στάδιο της προκήρυξης.

Επίσης, προβάλλει θέμα αναρμοδιότητας της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών εξέτασης της Προσφυγής, εφόσον η απόφαση για προκήρυξη του Διαγωνισμού και η ίδια η προκήρυξη δεν συνιστούν εκτελεστή διοικητική πράξη που να μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή.

Η θέση της Αρχής

Στην απόφασή της, μεταξύ άλλων, η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών αναφέρει ότι «στην υπό κρίση περίπτωση δεν έχουμε καμία αμφιβολία, στη βάση των ενώπιόν μας δεδομένων, ως προς τη σημαντικότητα του αντικειμένου του υπό κρίση Διαγωνισμού που είναι η συμπλήρωση της κατασκευής του Αυτοκινητόδρομου Πάφου-Πόλης Χρυσοχούς».

«Αφού συνεκτιμήσαμε και συνυπολογίσαμε τις πιθανές συνέπειες των προσωρινών μέτρων για όλα τα συμφέροντα που ενδεχομένως να ζημιωθούν, ιδιαίτερα το δημόσιο συμφέρον, αλλά και την ανάγκη ολοκλήρωσης του διαγωνισμού σε σύντομο χρονικό διάστημα είμαστε της γνώμης ότι η πλάστιγγα πρέπει να κλίνει υπέρ των αιτητών χωρίς όμως να παραβλέπουμε και τα συμφέροντα της Αναθέτουσας Αρχής».

Σημειώνει ότι η διαδικασία των ερωτήσεων των οικονομικών φορέων επί των όρων της προκήρυξης του διαγωνισμού και οι απαντήσεις που θα πρέπει να δοθούν από την Αναθέτουσα Αρχή, καθώς και η τυχόν έκδοση συμπληρωματικών εγγράφων συνιστούν αναπόσπαστο μέρος της όλης διαδικασίας του Διαγωνισμού που δεν μπορεί να διαχωριστεί σε διάφορα στάδια από άποψης έκδοσης προσωρινών μέτρων.

«Σίγουρα εξοικονομείται χρόνος στην ολοκλήρωση του Διαγωνισμού στην περίπτωση που αποφασιστεί ότι εξαιρείται η διαδικασία προκήρυξης από τα προσωρινά μέτρα. Δεν είναι όμως το αποφασιστικό κριτήριο», τονίζει η Αρχή.

Είναι φανερό, συνεχίζει, «ότι η μη αναστολή της διαδικασίας υποβολής ερωτήσεων από οικονομικούς φορείς και έκδοσης συμπληρωματικών εγγράφων πιθανόν να ξεκαθαρίσει το θέμα των τελικών όρων οπότε στην περίπτωση αυτή μπορεί να γίνουν αποδεκτοί οι όροι από τους αιτητές».

Η προσφυγή όμως, τονίζει, «δεν βάλλει μόνο εναντίον όρων της προκήρυξης αλλά ζητούνται και άλλες θεραπείες, όπως την ακύρωση του διαγωνισμού για τους λόγους που αναφέρονται στο έντυπο της προσφυγής».

«(…) Σημειώνουμε ότι η Αναθέτουσα Αρχή δεν πρόβαλε κανένα στοιχείο ότι οι αρνητικές επιπτώσεις θα είναι μεγαλύτερες στην περίπτωση έκδοσης των προσωρινών μέτρων για όλη τη διαδικασία του διαγωνισμού περιλαμβανομένης και της διαδικασίας των ερωτήσεων των οικονομικών φορέων, απαντήσεων και έκδοσης Addendum», εξηγεί.

Αντίθετα, υπογραμμίζει, «δεν έφερε ένσταση για τη διαδικασία που άρχεται με την υποβολή των προσφορών και μετά».

«Έχοντας κατά νου τα γεγονότα της υπόθεσης και λαμβάνοντας υπόψη ιδιαίτερα το δημόσιο συμφέρον, σε συνάρτηση με τις εκατέρωθεν εισηγήσεις αποφασίζουμε τη χορήγηση των προσωρινών μέτρων αναστολής της διαδικασίας ανάθεσης ή της εκτέλεσης της απόφασης της Αναθέτουσας Αρχής ή της υπογραφής της σύμβασης σε σχέση με τον διαγωνισμό με Αρ. ΚΠΣ/12/2025/ΜΚ(Α) και τίτλο ‘Συμπλήρωση Μελέτης και Κατασκευής του Αυτοκινητόδρομου Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς Τμήμα 1 – Φάση (Α)’ χωρίς κανένα περιορισμό», αναφέρει.

Ενόψει της απόφασης, η Αρχή έδωσε και τις πιο κάτω οδηγίες:

Η Έκθεση Γεγονότων να καταχωρηθεί από την Αναθέτουσα Αρχή μέχρι τις 28/08/2025

Η Γραπτή Αγόρευση των αιτητών να καταχωρηθεί μέχρι τις 15/09/2025

Η Γραπτή Αγόρευση της Αναθέτουσας Αρχής να καταχωρηθεί μέχρι τις 03/10/2025.

«Με την ολοκλήρωση κατάθεσης των πιο πάνω εγγράφων η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών θα ορίσει την προσφυγή για ακρόαση το συντομότερο δυνατόν και θα ενημερώσει ανάλογα τις δύο πλευρές», καταλήγει.

Αλέξης Βαφεάδης: Νομικές αντιδράσεις, τις οποίες θα πρέπει να διαχειριστούμε

Αξίζει να σημειωθεί πως απαντώντας την Δευτέρα σε ερώτηση για τον δρόμο Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς, ο Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Αλέξης Βαφεάδης, είπε ότι είναι μια δράση που έχει προκηρυχθεί πρόσφατα κι αναμένουν να προχωρήσει.

Η πρώτη φάση του δρόμου Πόλης – Πάφου είχε τερματιστεί, θύμισε, κι αναπόφευκτα αυτή η πράξη έγινε εκ μέρους του κράτους γιατί δεν υπήρχε άλλη επιλογή, αυτό καθορίζουν οι νόμιμες διαδικασίες, ανέφερε.

«Αναπόφευκτα αυτή η απόφαση δημιουργεί νομικές αντιδράσεις, τις οποίες θα πρέπει να διαχειριστούμε. Κι αυτό θα κάνουμε», πρόσθεσε.

Θα προχωρήσομε με την κατασκευή του δρόμου, αυτό είναι δεδομένο, σημείωσε.