Κάθε Νοέμβριο, η Black Friday φτάνει με μεγάλες υποσχέσεις για τεράστιες εκπτώσεις και προσφορές «μόνο για μία μέρα».

Μας βομβαρδίζουν με προσφορές που φαίνονται πολύ καλές για να τις αγνοήσουμε. Αλλά πίσω από όλα αυτά κρύβεται κάτι πολύ πιο στρατηγικό.

Η Black Friday δεν είναι απλώς μια μέρα (φέτος στις 28 Νοεμβρίου) με εκπτώσεις.

Είναι επίσης ένα ψυχολογικό γεγονός, προσεκτικά σχεδιασμένο για να εκμεταλλευτεί τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας λαμβάνει αποφάσεις, σύμφωνα με τους Tijl Grootswagers, Ανώτερο Ερευνητή στη Γνωστική Νευροεπιστήμη και Daniel Feuerriegel, Επικεφαλής του Εργαστηρίου Πρόβλεψης και Λήψης Αποφάσεων.

Η κατανόηση ορισμένων από τα επιστημονικά στοιχεία που κρύβονται πίσω από αυτή τη διαδικασία μπορεί να μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε πότε μας ωθούν να ξοδέψουμε περισσότερα από όσα είχαμε σκοπό, υποστηρίζουν σε άρθρο τους στο The Conversation.

artem-beliaikin-ce8cwn2a2-c-unsplash.jpg

Γρήγορα, γρήγορα, ξοδέψτε πολλά

Όταν αποφασίζουμε μεταξύ διαφορετικών επιλογών ο εγκέφαλός μας σταθμίζει τα στοιχεία υπέρ και κατά κάθε μίας.

Συγκρίνουμε τιμές, χαρακτηριστικά, κριτικές και το τι μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά. Μόλις αισθανθούμε ότι έχουμε αρκετές πληροφορίες, αποφασίζουμε.

Κανονικά, αυτή η διαδικασία απαιτεί χρόνο. Όσο πιο σημαντική είναι η απόφαση, τόσο περισσότερα στοιχεία θέλουμε να συλλέξουμε.

Όμως, όταν βρισκόμαστε υπό πίεση, αυτό αλλάζει. Ο εγκέφαλος μειώνει το όριο των πληροφοριών που χρειάζεται πριν αποφασίσει.

Με άλλα λόγια, η πίεση του χρόνου μας κάνει να αποφασίζουμε πιο γρήγορα και με λιγότερα στοιχεία.

blackfriday-860x466.jpg

Ω, Θεέ μου, έχουν σχεδόν εξαντληθεί

Εκτός από την «επείγουσα ανάγκη», οι εκπτώσεις της Black Friday εκμεταλλεύονται και την «σπανιότητα».

Γνωρίζουμε ότι οι εκπτώσεις διαρκούν μόνο για λίγο και ότι πολλοί άνθρωποι ψωνίζουν ταυτόχρονα. Αυτό δημιουργεί ένα έντονο αίσθημα ανταγωνισμού: αν δεν δράσουμε γρήγορα, θα χάσουμε την ευκαιρία.

Ενώ ψάχνουμε για μια τηλεόραση, ο ιστότοπος λέει ότι «απομένουν μόνο 8 σε απόθεμα» και «12 άτομα έχουν αυτό το προϊόν στο καλάθι τους». Ξαφνικά, μοιάζει με αγώνα. Ακόμα και αν δεν σκοπεύατε να αγοράσετε αμέσως, μπορεί να νιώσετε πιο υποχρεωμένοι να «προσθέσετε στο καλάθι» πριν είναι πολύ αργά.

Αυτή η αίσθηση σπανιότητας αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται τις πληροφορίες.

Όταν πιστεύουμε ότι κάτι είναι σε περιορισμένη προσφορά, του αποδίδουμε μεγαλύτερη αξία, λέγοντας στον εαυτό μας ότι το προϊόν πρέπει να είναι καλό απλά και μόνο επειδή και άλλοι το έχουν στο καλάθι τους.

Τι σκεφτόμουν;

Όταν παίρνουμε γρήγορες αποφάσεις, βασιζόμαστε σε λιγότερα στοιχεία και είναι πιο πιθανό να κάνουμε λάθη, ένα γνωστό ψυχολογικό φαινόμενο που ονομάζεται «συμβιβασμός ταχύτητας-ακρίβειας».

Υπό την πίεση του χρόνου, ο εγκέφαλός μας προσπαθεί να βρει συντομότερους τρόπους για να αξιολογήσει τις επιλογές, όπως το πόσοι άνθρωποι βλέπουν ένα προϊόν. Ωστόσο, αυτή η πληροφορία μπορεί να είναι λιγότερο χρήσιμη από λεπτομέρειες όπως η εγγύηση, η ποιότητα του προϊόντος ή η μακροπρόθεσμη αξία του.

Το να υποδηλώνουμε ότι κάτι είναι σπάνιο μπορεί επίσης να μας αποθαρρύνει από το να αναζητήσουμε περισσότερες πληροφορίες.

Αν φαίνεται ότι ένα προϊόν μπορεί να εξαντληθεί, το να αφιερώσουμε χρόνο για να συγκρίνουμε τιμές ή να διαβάσουμε κριτικές φαίνεται επικίνδυνο. Το προϊόν μπορεί να εξαφανιστεί ενώ ακόμα το σκεφτόμαστε.

Ο εγκέφαλός μας προτιμά τα προβλέψιμα αποτελέσματα και προσπαθεί να αποφύγει περιττούς κινδύνους, οπότε αντί να αναζητήσουμε περισσότερες πληροφορίες, ενεργούμε γρήγορα.

Οι γρήγορες αποφάσεις δεν είναι πάντα κακές.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της Black Friday, οι έμποροι δημιουργούν τεχνητή αίσθηση επείγοντος.

Οι χρονομετρητές, οι ειδοποιήσεις «περιορισμένου αποθέματος» και τα banner «μόνο για σήμερα» έχουν σχεδιαστεί για να μιμούνται την πραγματική έλλειψη, ωθώντας τον εγκέφαλό μας σε υπερβολική λήψη αποφάσεων.

freestocks-_3q3tsj01nc-unsplash.jpg

Μόλις εμφανιστεί αυτή η αίσθηση επείγοντος, η ορθολογική σκέψη μπορεί να περάσει σε δεύτερη μοίρα.

Σταματάμε να αναρωτιόμαστε «Το χρειάζομαι πραγματικά αυτό;» και αρχίζουμε να σκεφτόμαστε «Τι θα γίνει αν το χάσω;».

Είναι ο τύπος σκέψης που σας κάνει να αγοράσετε μια νέα τηλεόραση που είναι μόνο ελαφρώς καλύτερη από αυτή που έχετε.

Η Black Friday μοιάζει με γιορτή των εκπτώσεων, αλλά είναι επίσης ένα μάθημα συμπεριφορικής και εγκεφαλικής επιστήμης.

Κάθε χρονόμετρο, αναδυόμενο παράθυρο και ειδοποίηση «απομένουν μόνο 3» είναι προσεκτικά σχεδιασμένα για να τραβήξουν την προσοχή σας και να συντομεύσουν τον χρόνο λήψης της απόφασής σας.

Γνωρίζοντας πώς λειτουργούν αυτές οι τακτικές, μπορείτε να διατηρήσετε τον έλεγχο.

4 συμβουλές για να διατηρήσετε τον έλεγχο:

Προγραμματίστε πριν σας πιέσει ο χρόνος – ερευνήστε τι χρειάζεστε πραγματικά και συγκεντρώστε περισσότερες πληροφορίες πριν από την περίοδο των εκπτώσεων. Αυτό θα σας βοηθήσει όταν ο εγκέφαλός σας πρέπει να λάβει αποφάσεις υπό πίεση χρόνου.

Ορίστε έναν προϋπολογισμό και κρατήστε τον ορατό – αποφασίστε πόσα είστε διατεθειμένοι να ξοδέψετε και υπενθυμίστε το στον εαυτό σας ενώ ψωνίζετε. Αυτό βοηθά στην εξουδετέρωση του «φαινομένου της σπανιότητας», υπενθυμίζοντας στον εγκέφαλό σας ότι υπάρχουν και άλλα όρια.

Κάντε μια παύση πριν αγοράσετε – όταν νιώθετε πίεση, σταματήστε για ένα λεπτό. Μια παύση επιτρέπει στον εγκέφαλό σας να συνέλθει από τον ενθουσιασμό.

Ρωτήστε τον εαυτό σας «Θα ήθελα αυτό το προϊόν στην πλήρη τιμή;» Αυτό βοηθά τον εγκέφαλό σας να επικεντρωθεί στην πραγματική αξία του προϊόντος.

Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να απολαμβάνετε μια καλή προσφορά.

Αλλά όταν βρίσκεστε στη μέση όλου αυτού του ενθουσιασμού, αξίζει να θυμάστε τι συμβαίνει μέσα στον εγκέφαλό σας και ποιος πραγματικά ωφελείται.

Πηγή: in.gr