Η πανδημία δημιούργησε μια νέα κατηγορία επαγγελματιών: ψηφιακοί εργαζόμενοι που εργάζονται εξ αποστάσεως, χωρίς φυσική παρουσία, χωρίς εταιρική δικτύωση, χωρίς προοπτικές ανέλιξης. Είναι η λεγόμενη “αόρατη εργατική τάξη” — άνθρωποι που δουλεύουν για διεθνείς εργοδότες, χωρίς ποτέ να έχουν συναντήσει κανέναν από κοντά, χωρίς καν να εμφανίζονται στις βάσεις δεδομένων HR.
Το φαινόμενο αυτό συνδέεται με:
• Την έκρηξη του gig economy και των “τυποποιημένων” ψηφιακών συμβολαίων
• Τη χρήση μεσαζόντων (πλατφόρμες τύπου Upwork, Fiverr, Deel) που αποσυνδέουν τον εργαζόμενο από την εταιρεία
• Την ανάθεση εργασιών σε “σκιώδη” εργολάβους που ελέγχουν χαμηλόμισθους απομακρυσμένους συνεργάτες σε Ανατολική Ευρώπη, Ασία ή Αφρική
• Τη μαζική χρήση AI tools, που μειώνει την ανάγκη για εμφανή ανθρώπινη παρέμβαση
Το αποτέλεσμα είναι μια μορφή “εργασιακής αποϋλοποίησης”: οι εργαζόμενοι παράγουν αλλά δεν φαίνονται, ούτε οργανωτικά, ούτε κοινωνικά, ούτε μισθολογικά. Δεν ανήκουν πουθενά και δεν προστατεύονται από κανέναν θεσμό.
Αυτό δημιουργεί τεράστια κενά:
• σε ασφαλιστική και φορολογική κάλυψη
• σε εργασιακά δικαιώματα
• σε επαγγελματική εξέλιξη και ορατότητα
• αλλά και σε ψυχολογική ανθεκτικότητα και αίσθηση ταυτότητας
Καθώς οι επιχειρήσεις διεθνοποιούν την εργασία χωρίς σύνορα, η πρόκληση δεν είναι πια μόνο το remote work, αλλά η αόρατη, άυλη και προσωρινή εργασία, η οποία αναπαράγει ψηφιακές ανισότητες και θολώνει τα όρια μεταξύ υπαλλήλου, ελεύθερου επαγγελματία και… αυτοματισμού.
Μετάφραση και προσαρμογή από The New York Times, Wired & MIT Sloan Review